Afazi

Afazi, beynin dil bölgesindeki hasarına bağlı olarak ortaya çıkan edinilmiş bir dil bozukluğudur. Beyin damar hastalıkları, beyin kanamaları, beyin tümörleri, kafa travması, enfeksiyon hastalıkları vb. nedenlerle oluşabilir. Afazi durumunda görülebilen başlıca iletişim problemleri; motor konuşmayı uygulama bozukluğu, kelime bulma ve isimlendirme problemleri, konuşma üretiminde istenmeyen hatalar (parafazi), konuşulanları anlamada güçlük şeklindedir. Ayrıca afazi sonrası bellek ve dikkat bozuklukları eşlik edebilir, kişinin planlama, basit etkinlikleri yerine getirme, problem çözme ve karar verme becerileri de etkilenebilir. Afazisi olan kişi bir işe nereden ve nasıl başlayacağını belirlemekte, o işi yerine getirmek için gerekli basamakları oluşturmakta güçlük yaşayabilir.

Afazi, başlıca “akıcı” ve “tutuk” olmak üzere iki temel gruba ayrılır. Dil fonksiyonları için özelleşmiş bölgelerde görülen hasarın yeri, büyüklüğü, sebebi, el dominantlığı… gibi sebeplere bağlı olarak afazinin türü değişebilir. Afazinin türüne göre işitsel anlama, konuşma, adlandırma, tekrarlama, okuma ve yazma becerileri farklı düzeylerde etkilenir.

Dizartri

Dizartri, konuşma kaslarının güç ve kontrolüyle ilgili sorunların yaşandığı bir motor konuşma sorunudur. Farklı sinir ve kas hastalıklarına bağlı olarak konuşma organlarında (gırtlak, dudaklar, dil,  damak ve çene) meydana gelen güçsüzlük ya da koordinasyon bozukluğu sonucunda ortaya çıkar.

Dizartri, doğum öncesi hasarlara bağlı olarak, beyne ya da konuşma organlarına ait doğumsal anomalilere bağlı olarak, beyin felci, kafa yaralanmaları, tümörler, beyin cerrahisi girişimleri veya sitotoksik ilaç kullanımına bağlı olarak görülebilir.

Dizartri, konuşmaya ait tüm bileşenleri (solunum, fonasyon-ses üretimi-, artikülasyon, rezonans, prosodi) etkileyebilir. Dizartrik konuşma nefesli, birbiri içine geçmiş, genizsi, bozuk ritimli, ses şiddetinin kontrolsüz ya da sesin sert olması şeklinde kendini gösterebilir. Dizartri türleri flasid, spastik, ataksik, hipokinetik, hiperkinetik, tek taraflı üst motor nöron dizartrisi ve karma (mikst) dizartrilerdir. Her birinde farklı konuşma özellikleri gözlenir.