Artikülasyon Bozukluğu

Artikülasyon, konuşmada yer alan çeşitli organların düzenli ve peş peşe gerçekleştirdiği hareketler aracılığıyla konuşma sesi birimlerinin şekillendirilmesidir. Türkçe’de artikülasyon sözcüğü yerine aynı anlama gelen  “sesletim” ve “eklemleme” terimleri de kullanılır. Ağız boşluğunda yer alan yumuşak damak, küçük dil, dil, dişler, dudaklar, çene ile seslerin şekillenmesi sağlanır. Özellikle dilin ağız içindeki konumuna göre farklı ünlüler ve ünsüzler çıkartılır.

Artikülasyon sorunları, belirli sesleri üretmekte güçlük çekilmesi veya seslerin yanlış üretilmesidir. Artikülasyon bozukluğunda birey konuştuğu dile ait bazı sesleri uygun şekilde sesletemez; bu da konuşmanın başkaları tarafından anlaşılmasını etkiler. Artikülasyon bozukluğunda, sesletimdeki hatalar tutarlıdır. Bir ses yanlış üretiliyorsa, bu ses her üretimde aynı hatayla üretir.

Artikülasyon problemleri konuşmanın şekillendiği artikülatör bölgelerdeki anatomik-fizyolojik yetersizliklere (dudak damak yarıklıkları) bağlı olarak gelişebildiği gibi her hangi bir yetersizlik olmaksızın yanlış öğrenmelere bağlı olarak da görülebilir. Ayrıca işitme bozukluğu, nörolojik durumlar, zeka engeli ya da psikolojik sorunlar, artikülasyon bozukluğuna eşlik edebilir.

Fonolojik Bozukluk

Fonoloji, bir dilde kullanılan konuşma sesleri ve bu seslerin birleştirilmesiyle ilgili kuralları içerir. Fonolojik gelişim ise yetişkin fonolojik konuşma özelliklerini edinme anlamına gelmektedir.

Fonolojik bozukluğu olan çocuklarda çeşitli konuşma seslerinin yer değiştirilmesi, düşürülmesi, sözcük öbeklerinin karışması ya da hatalı kullanımı görülmektedir. Fonolojik bozuklukları olan çocukların konuşmasındaki hatalar tutarsızlık gösterebilir, herhangi bir ses bir kelimede doğru üretilirken bir başka kelimede hatalı üretilebilir. Bu nedenle fonolojik bozuklukta konuşmanın anlaşılması daha güç olabilir.

Fonolojik bozukluğu artikülasyon bozukluğundan ayıran en öneli fark: artikülasyon bozukluğunda çocukların yanlış ürettikleri sesler ses dağarcığında olmazken fonolojik bozukluğu olan çocuklarda sesler ses dağarcığında bulunur ancak çocuk hedef sesin yerine farklı bir ses seçer ve bunu kullanır. Artikülasyon ve fonolojik bozukluğu olan çocukların tedavisinde dil ve konuşma terapisti tarafından yapılacak test ve değerlendirmelerle çocuğun sesletemediği konuşma sesleri tespit edilir ve probleme yönelik uygun terapi programı geliştirir.